Osobom pokrzywdzonym w toczącym się przed sądem postępowaniu karnym, przysługuje możliwość wniesienia przeciwko oskarżonemu o popełnienie przestępstwa powództwa cywilnego. Należy jednak pamiętać, aby zrobić to określonym terminie.
Cele powództwa cywilnego
Powództwo cywilne zazwyczaj wykorzystywane jest do spełnienia roszczeń za szkody wyrządzone w wyniku przestępstwa. Może to być na przykład odszkodowanie za drzwi zniszczone podczas odnotowanego włamania. Polskie prawo karne oferuje możliwość dochodzenia tego rodzaju roszczeń przed sądem karnym. Proces ten pozwala na ustalenie, czy oskarżony jest winny zarzucanego mu czynu. Jeżeli wniesione zostało powództwo cywilne, a wina oskarżonego została zasądzona, możliwe jest uzyskanie odszkodowania lub rozstrzygnięcie również innych roszczeń. Takie rozwiązanie łączy w sobie postępowanie karne oraz sprawę w oparciu o prawo cywilne, stanowiąc tym samym ułatwienie dla osób pokrzywdzonych.
Warunki zgłoszenia roszczeń cywilnych
Jeżeli roszczenie cywilne nie zostanie zgłoszone podczas sprawy karnej, możliwe jest dochodzenie go w oparciu o prawo cywilne, w zwykłym sądzie cywilnym. Osobom poszkodowanym przestępstwem przysługuje opcja wytoczenia na rozprawie głównej powództwa cywilnego przeciw oskarżonemu, aż do rozpoczęcia przewodu sądowego. Jest to więc możliwe do momentu, w którym oskarżyciel odczyta treść oskarżenia. Powództwo cywilne powinno wyglądać tak samo, jak pozew w zwykłym postępowaniu cywilnym. Jeżeli w pozwie zostaną odnotowane braki, przewodniczący sądu wzywa poszkodowanego w celu ich uzupełnienia w terminie do siedmiu dni. Powództwo może być wniesione nawet na etapie dochodzenia lub śledztwa. Należy jednak pamiętać, aby zostało dostarczone najpóźniej do momentu odczytania przez prokuratora aktu oskarżenia.
Prawo karne a odrzucenie powództwa
Sąd może w niektórych sytuacjach odmówić przyjęcia powództwa cywilnego. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, w których roszczenie nie ma żadnego związku bezpośredniego z zarzutem oskarżenia. Powództwo cywilne jest również odrzucane wówczas, gdy okaże się niedopuszczalne z mocy przepisu szczególnego. Roszczenie może być też przedmiotem innego postępowania, bądź też nastąpiło już prawomocne orzeczenie na jego temat. Powództwo zostanie ponadto odrzucone, jeżeli wnosi je osoba do tego nieuprawniona lub złożony wniosek dotyczy przestępstwa uniemożliwiającego powiązanie. Nierzadko problemem jest także tzw. współuczestnictwo konieczne po stronie pozwanych, zachodzące z instytucją społeczną, samorządową, państwową lub osobą niewystępującą w roli oskarżonego.
